ScienceAlert маалыматына ылайык, Берклидеги Калифорния университетинин изилдөөчүлөрү мээ уйку маалында өсүү гормонунун бөлүнүп чыгышын атайын нейрондук чынжырлар жана кайтарым байланыштар аркылуу жөнгө саларын аныкташты, жазат InoZpress. Бул ачылыш организмдин түнкүсүн булчуңдар менен сөөктөрдү кантип калыбына келтирерин түшүндүрүп, уйку бузулуусу менен байланышкан диабет экинчи тиби жана Альцгеймер оорусу сыяктуу дарттарды дарылоого жардам бериши мүмкүн.
Жыйынтыктар чычкандар менен жүргүзүлгөн эксперименттердин негизинде чыгарылды, анда окумуштуулар биринчи жолу уйку-бодрук циклдеринде нейрондук активдүүлүктү түздөн-түз катташты. Алар өсүү гормону тез фазадагы уйку (REM) менен жай фазадагы уйкуда тең бөлүнөрүн, бирок анын жөнгө салуу механизмдери ар башка экенин аныкташты. Мындан тышкары, ойгонууга жооптуу нейрондор менен гормондун деңгээлинин ортосундагы кайтарым цикл табылды.
Уйку менен өсүү гормонунун тең салмактуулугу
Окумуштуулар уйку менен өсүү гормону тыгыз байланышкан система экенин белгилешет. Уйкунун жетишсиздиги гормондун бөлүнүшүн азайтса, анын ашыкча болушу тескерисинче мээни ойгонууга түртөт. Мындай тең салмак нормалдуу өсүш, ткандардын калыбына келиши жана метаболикалык ден соолук үчүн зарыл.
Өсүү гормону сөөк жана булчуңдардын өсүшүнөн тышкары организмде глюкоза менен майдын иштетилишине жооп берет. Уйкунун жетишсиздигинен улам анын тартыштыгы семирүү, диабет жана жүрөк-кан тамыр ооруларынын коркунучун күчөтөт. Бул ачылыш метаболикалык бузулууларды алдын алуу жана ден соолукту чыңдоо үчүн өзгөчө маанилүү.
Мээ организмди кантип калыбына келтирет
Голубое пятно (locus coeruleus) деп аталган мээнин бөлүгү өзгөчө роль ойнойт — ал ойгонуу жана когнитивдик процесстер менен байланышкан. Окумуштуулар дал ушул бөлүк уйку менен өсүү гормонунун активдүүлүгүнүн ортосундагы кайтарым байланышта катышарын божомолдошот. Бул уйку сапаты күндүз көңүл буруу жана когнитивдик функцияларга түздөн-түз таасир этерин түшүндүрүшү мүмкүн.
Эксперименттер чычкандар менен жүргүзүлсө да, изилдөөчүлөр ушундай эле механизмдер адамдарда да иштеши мүмкүн деп эсептешет. Бул маалыматтар тастыкталса, келечекте уйкусуздукту дарылоонун жана гормоналдык дисбалансты оңдоонун жаңы ыкмалары иштелип чыгышы мүмкүн, анын ичинде белгилүү клетка түрлөрүнө таасир эткен так генетикалык технологиялар да бар.
Келечектеги медицинанын мүмкүнчүлүктөрү
Өсүү гормонунун бөлүнүшүн жөнгө салган нейрондук чынжырларды түшүнүү жаңы гормоналдык препараттарды жана уйкуну оңдоо ыкмаларын түзүүгө жол ачат. Бүгүнкү күндө мээнин белгилүү бөлүктөрүнүн козголуучулугун азайтууга багытталган эксперименттик ыкмалар иштелүүдө, бул нормалдуу тең салмакты калыбына келтирүүгө шарт түзөт.
Мындай ыкмаларды киргизүү миллиондогон адамдардын уйкусунун сапатын жакшыртып гана тим болбостон, оор өнөкөт оорулардын өнүгүү мүмкүнчүлүгүн да азайта алат. Бул ачылыш уйку бузулууларын жана алар менен байланышкан метаболикалык ооруларды дарылоодо жаңы доордун башталышы болушу мүмкүн.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, остеопорозду дарылоодо жаңы жетишкендик.