University of Copenhagen жүргүзгөн изилдөөнүн жыйынтыгында өтө кайра иштетилген азыктар кадимки рационго салыштырмалуу калориясы бирдей болгондо да май массасын көбөйтүп, гормоналдык бузулууларды пайда кылаары аныкталды. Эксперимент бул азыктардын коркунучтуулугу ашыкча жегенден эмес, дал ошол өнөр жайлык иштетүүдөн келип чыгарын көрсөттү, жазат InoZpress.
Натыйжаларга ылайык, кайра иштетилген тамак менен тамактанган жаш эркектер көбүрөөк май топтоп, тукумсуздукка байланышкан токсиндерге дуушар болушту. Алардын организминде пластиктен чыккан химиялык кошулмалардын деңгээли жогорулап, тестостерон көрсөткүчү төмөндөдү. Окумуштуулар бул ачылыш тамактануу боюнча сунуштарды өзгөртүүгө түрткү бериши керек деп эсептешет.
Семирүү, диабет жана тукумсуздуктун өсүшү
Акыркы 50 жыл ичинде семирүү менен 2-типтеги диабет кескин көбөйдү, ал эми сперманын сапаты төмөндөп кетти. Мунун мүмкүн болгон себептеринин бири – өтө кайра иштетилген азыктарды көп колдонуу. Мурда талаш жаратып келген маселе – зыян ашыкча калорияданбы же азыктын иштетилүү деңгээлиненби – азыр такталууда.
Жаңы изилдөө бул суроого жооп берди: калориясы жана азыктык курамы бирдей болгонуна карабастан, кайра иштетилген тамак менен тамактанган эркектер май массасын орточо 1 килограммга көп топтогон. Ошондой эле жүрөк-кан тамыр системасынын бир катар көрсөткүчтөрү өзгөргөнү байкалган.
Эксперимент жана методика
Изилдөөгө 20–35 жаш курагындагы 43 эркек катышкан. Ар бири үч жума бою эки түрдүү рациондо – кайра иштетилген жана табигый – тамактанган, алардын ортосунда үч айлык тыныгуу болгон. Катышуучулар кайсы диетада экенин билишкен эмес. Калория, белок, май жана көмүрсуулардын көлөмү бирдей болгон.
Айрымдарына кошумча калория берилген, башкаларына нормасы сакталган. Бирок бардык көрсөткүчтөр бирдей жыйынтык көрсөттү: кайра иштетилген тамак организмде майдын топтолушун тездеткен. Демек, чечүүчү фактор – азыктын иштетилүү деңгээли.
Токсиндер жана гормоналдык бузулуулар
Окумуштуулар кайра иштетилген азыктар менен тамактанган эркектерде пластмассадан чыккан фталат cxMINP деңгээлинин жогорулаганын аныкташкан. Ошол эле учурда сперма өндүрүшү үчүн маанилүү болгон тестостерон менен фолликулостимулдоочу гормондун деңгээли төмөндөгөн.
Изилдөөчүлөрдүн айтымында, мындай бузулуулар жаш жана ден соолугу чың эркектерде да байкалган. Узак мөөнөттүү кесепеттери репродуктивдик жана метаболизмдик ден соолук үчүн олуттуу коркунуч туудурат.
Тамактануу боюнча жаңы чакырыктар
Авторлор азыркы тамактануу нормаларын кайра кароого муктаждык бар экенин белгилешет. Маселе калорияны гана көзөмөлдөөдө эмес, азыктын кайсы деңгээлде иштетилгенине көңүл бурууда жатат. Бул өзгөчө өнөкөт оорулардын өсүшү жана тукумсуздук көрсөткүчтөрүнүн төмөндөшү шартында маанилүү болуп саналат.
Катуу стандарттарды киргизүү, зыяндуу кошумчаларды чектөө жана коомчулукту маалымдоо келечек муундардын ден соолугун сактап калууда негизги роль ойной алат. Окумуштуулар эскертет: көйгөйдү көз жаздымда калтыруу абалды ого бетер курчутат.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, дааратканадан телефон колдонуу, ден соолукка жаңы коркунуч.