Амазонка — дүйнөдөгү эң ири дарыя, суу көлөмү жана агым аянты боюнча биринчи орунда турат, бүгүнкү күндө ал Перудун Анд тоолорунан башталып, Атлантика океанына чейин агып өтөт. Бирок, 2006-жылдагы геологиялык изилдөөлөргө караганда, ал учурда тескери багытта агып турган. Дарыянын агымын изилдеп жаткан студент-геолог Рассел Мэйпс, болжолдуу түрдө чыгыштан келген байыркы циркон минералдарын тапкан.
Бул тууралуу «InoZpress» шилтеме берүү менен билдирди IFLscience
Амазонка дайыма илимпоздордун кызыгуусун тарткан. Оңтустук Америкада жүргүзүлгөн изилдөөлөрдө Мэйпс жана анын тобу дал ушундай жайларда болбошу керек болгон деңиз жаныбарларынын fosсилдерин таап алышкан. Бул түшүндүрмөлөр, дарыянын Тынч океанга эмес, Атлантикага агып жаткандыгын билдирет. Бул табылгалар жана байыркы минералдар дарыянын чын эле багытын өзгөрткөнүн көрсөтөт.
Илимпоздордун тобу бул өзгөрүүнү жердин өзгөчөлүктөрү менен түшүндүргөн. Геологиялык эрте доорлордо, Анд тоолору түзүлө элек кезде, Жогорку Америкада жердин тик сызыгы түндүк-чыгышка багытталчу. Бул өз кезегинде суунун чыгыштан батышка агып кетүүсүнө себеп болушу мүмкүн. Бирок Анд тоолору көтөрүлгөндө, суу агымы тескери багытта өзгөрүп, Амазонка кайрадан ушул багытта агып баштаган.
Андан кийин илимпоздор жаңы модельди сунушташты, анда Анд тоолорунун көтөрүлүшү аймактагы жаан-чачындын көбөйүшүнө алып келгенин жана эрозияга таасир берип, батпактардын түзүлүшүнө себеп болгону айтылган. Мезгил өтүп, топтолгон жыйынтыктар жердин деңгээлин көтөрүп, дарыянын агымын тескери багытка бурду. Амазонканын агымын өзгөртүүсү — бул гана геологиялык табышмак эмес, жер бетиндеги ландшафттын кандай тез өзгөрөрү жөнүндө көргөзмө.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, көпчүлүк учурда ата-энелердин сүйүктүү баласы болушу мүмкүн деп ойлоп жүрсөк, жаңы изилдөө бул суроого жооп берди.