2025-жылдын 1-сентябрынан тарта Кыргызстанда таксомотордук кызмат көрсөтүүлөргө салык төлөө жана иш алып баруунун жаңы тартиби күчүнө кирди. Kaktus.media маалыматы боюнча, маалыматтык системалар эми салык агентинин функциясын аткарып, айдоочулардын кирешесинен 1% киреше салыгын жана 1% камсыздандыруу төлөмдөрүн автоматтык түрдө кармап, эми иштөөгө лицензиясы барларга гана уруксат берилет, жазат InoZpress.
«Яндекс Кыргызстан» жетекчиси Тилек Сулайманов белгилегендей, бул өзгөрүүлөр башкарууну жөнөкөйлөтүп, тармакты ачыгыраак кылат. Айдоочуларга эми патент сатып алуунун же жеке ишкер болуп катталуунун, отчет тапшыруунун зарылдыгы жок: бардык салыктык милдеттемелерди сервис өзүнө алып, каражатты түздөн-түз мамлекеттик бюджетке которот.
Жаңы салык эрежелери жана анын натыйжалары
Негизги өзгөрүү киреше салыгын төлөө схемасына тийиштүү болду: республикадагы жалпы ставка 10% болсо, айдоочулар менен курьерлер үчүн жеңилдетилген 1% тариф киргизилди. Компания өкүлдөрүнүн айтымында, мындай чечим Экономика министрлиги жана Салык кызматы менен кызматташуунун аркасында мүмкүн болду.
«Яндекс Кыргызстан» берген маалыматка ылайык, 2025-жылдын алгачкы алты айында эле бюджетке 595 млн сом которулган, ал эми 2024-жылы бул сумма 472 млн сомдон ашкан. Демек, жаңы шартта айдоочулар үчүн да жеңилдик бар, мамлекет үчүн да туруктуу киреше камсыздалууда.
Лицензиялоо жана жаңы талаптар
2025-жылдын 22-августунан тарта такси кызматында иштөө үчүн лицензия милдеттүү болду. Анын баасы жеке адамдар үчүн жылына 500 сомду түзөт. Аны алуу үчүн соттолбогондугу тууралуу маалымкат, таксопарк менен келишим, милдеттүү түрдө ОСАГО жана ОСГОП камсыздандыруусу, автоунаанын техникалык кароосу жана медициналык кароодон өтүү талап кылынат.
Мындан тышкары, оң рулдуу автоунааларга чектөө киргизилди. Мындай унаалар жүргүнчү ташууга лицензия ала албайт. Бул чечим өлкөдөгү 7 миңден ашык автоунаага таасир этет. Мындай унаа ээлерине альтернатива катары жеткирүү кызматында иштөө сунушталууда.
Айдоочулардын кирешеси жана комиссиялар
Компаниянын маалыматына караганда, күн сайын өлкө боюнча 17,5 миңге чейин айдоочу линияга чыгат, алардын 70% Бишкекте иштесе, 30% аймактарда кызмат көрсөтөт. Башкалаадагы орточо комиссия 16–17,3% түзөт жана ал бардык салыктарды камтыйт. Региондордо комиссиянын көлөмү 10% болуп калды.
Салык жана комиссия кармалгандан кийин айдоочу «Эконом» тарифи менен 100 сомдук жолку сапардын ичинен орто эсеп менен 79 сом алат. Компания түшкөн кирешенин бир бөлүгүн айдоочулар жана жүргүнчүлөр үчүн мотивациялык программаларга багыттап, суроо-талап менен сунуштун тең салмактуулугун сактоого аракеттенет.
Баанын калыптанышы жана суроо-талап
Такси кызматынын баасы тарифке, аралыкка, жолго кеткен убакытка жана ошол учурдагы суроо-талапка жараша аныкталат. Суроо-талап жогорулаганда системада бааны көтөрүү коэффициенти ишке киргизилип, көбүрөөк айдоочуларды линияга чыгарууга шарт түзүлөт.
Мындан тышкары, сезондук фактор да таасир берет: жай жана күз айларында айрым айдоочулар сезондук жумуштар менен алек болуп, автоунаалар жетишсиз болуп калат. Колдонуучуларга үнөмдөө үчүн «Жөө басуу», «Күтүү» же «Бирге» тарифин тандап, сапарды чогуу бөлүшүү мүмкүнчүлүгү берилет.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, сурамжылоодо шаардыктардын 41%ы жеке унаа менен жүрөрү аныкталды.
