Кыргызстанда аба ырайы кескин өзгөрүп, 17-апрелге караган түнү жана эртең менен үшүк жүрүшү күтүлөт. Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин маалыматына ылайык, Чүй жана Талас облустарынын этектеги райондорунда, ошондой эле Ысык-Көл жана Нарын облустарынын дыйканчылык аймактарында абанын температурасы 0…-2 градуска чейин төмөндөшү ыктымал.
Бул тууралуу «InoZpress» шилтеме берүү менен билдирди 24.kg
Үшүк айыл чарба өсүмдүктөрүнө олуттуу зыян келтириши мүмкүн
Төмөнкү температура айыл чарба өсүмдүктөрүнүн өнүгүүсүнө терс таасирин тийгизет. Абанын 0 градустан төмөн түшүшү жазында жаңы бүчүр байлаган мөмөлүү дарактар, мөмө-жемиш өсүмдүктөрү жана гүлдөп жаткан бадалдар үчүн кооптуу эсептелет. Бул абал айрыкча мөмө-жемиш өндүрүүчүлөр үчүн киреше жоготуусуна алып келиши мүмкүн.
Өсүмдүктөр үшүк алган учурда алардын клеткаларындагы суу муздап, структурасы бузулат. Натыйжада гүлдөр куурап, мөмө байлашы токтоп калат. Бул фенологиялык баскычта өсүмдүктөрдүн стресске кабылуусу өндүрүмдүүлүктүн төмөндөшүнө алып келет.
Аймактык температуралар жана күткөн өзгөрүүлөр
Өзгөчө кырдаалдар министрлиги билдиргендей, үшүктөр Чүй жана Талас облустарынын тоо этектеринде байкалышы ыктымал. Бул аймактарда дыйканчылык жана бакчылык активдүү жүрүп жаткан учур болгондуктан, үшүк көбүрөөк таасир тийгизиши мүмкүн. Ошондой эле Ысык-Көл жана Нарын облустарынын дыйканчылык зонасында да температуранын 0…-2 градуска чейин түшүшү белгиленди.
Абанын мындай кескин өзгөрүшү өлкөдө жаан-чачынсыз кургак аба ырайынан кийин болуп жатканы да көйгөйдү курчутат. Мындай шарттарда өсүмдүктөр дагы да назик абалда болот жана суукка туруштук берүүгө жөндөмсүз болуп калат.
Коопсуздук чаралары жана дыйкандарга сунуштар
Министрлик дыйкандарга жана багбандарга коргоо чараларын көрүү сунушун берди. Айрыкча, жазгы мөмө-жемиштер өстүрүлүп жаткан аймактарда кошумча жылуулук берүү, атайын жабуулар менен өсүмдүктөрдү жабуу зарылдыгы белгиленди. Бул чаралар бутактагы гүлдөрдү жана бүчүрлөрдү сактап калууга жардам берет.
Ошондой эле суукту алдын алуу үчүн түнкү убакта талааларда суу бууландыруучу системаларды колдонуу сунушталат. Бул ыкма температура төмөндөгөн учурда өсүмдүктөрдүн айланасындагы микроклиматты жылуу сактап турууга шарт түзөт.
Аба ырайы өзгөрүүлөрүнө көз салып туруу маанилүү
Синоптиктердин маалыматына ылайык, мындай туруксуз аба ырайы апрель айынын экинчи жарымында байма-бай кайталанышы мүмкүн. Ошондуктан дыйкандарга жана айыл чарба менен алектенген жарандарга күн сайын аба ырайы божомолдорун карап туруу сунушталат. Бул күтүлбөгөн үшүк же жаан-чачын алдында алдын ала даярданууга шарт түзөт.
Аймактык метеорологиялык борборлордун маалыматы жана коңгуроолору аркылуу алдын алуу чараларын убагында көрүү менен олуттуу жоготуулардын алдын алууга болот. Бул айрыкча май жана июнь айларында түшүм жыйноону пландаган багбандар үчүн маанилүү.
Абанын табигый циклдерине ылайык аракет кылуу зарыл
Жаз айларында аба ырайынын туруксуз болушу Кыргызстандын климатына мүнөздүү көрүнүш болуп саналат. Буга байланыштуу айыл чарба тармагынын өкүлдөрү өсүмдүктөрдү отургузууда жана карап багууда абанын табигый циклдерин эске алып иш алып баруусу керек. Мисалы, аба ырайы турукташканга чейин кеч отургузуу же сорт тандоодо суукка чыдамкай түрлөргө артыкчылык берүү сунушталат.
Мындан тышкары, жергиликтүү агрардык мекемелер менен тыгыз кызматташуу дыйкандарга кырдаалды жеңилдетүүгө жардам берет. Алар сунуштаган илимий негизделген маалыматтар жана агрономиялык кеңештер өнөктүктү ийгиликтүү жүргүзүүгө өбөлгө түзөт.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, Кыргызстанда президенттик шайлоо 2027-жылдын 24-январында өтөт.