Кыргызстан Эл аралык валюта фонду менен 1992-жылдан бери, өлкө көз карандысыздыкка жетишкен учурдан тартып кызматташып келет. Ошол мезгилден бери туруктуу экономикалык өсүштү жана жакырчылыкты азайтууну көздөгөн 12 программа ишке ашып, жалпы каржылоо көлөмү 893,2 миллион долларга жетти. Kaktus.media берген маекте МВФтин Кыргызстандагы туруктуу өкүлү Фарид Талышлы фонддун учурдагы иш-аракеттерин, өлкөгө көрсөткөн колдоосун жана реформаларды азыркы учур үчүн эң ылайыктуу деп эсептеген себептерин айтып берди, жазат InoZpress.
Учурда негизги көңүл жыл сайын өтүүчү консультацияларга, техникалык жардамга жана мамлекеттик кызматкерлерди окутууга бурулууда. МВФ өзүнчө долбоорлорду каржылабайт, негизги багыты – макроэкономикалык туруктуулукту камсыз кылуу: инфляцияга каршы күрөшүү, бюджеттин тең салмактуулугун сактоо, мамлекеттик карызды башкаруу жана мамлекеттик ишканаларды жакшыртуу. Финансылык программалардан тышкары, министрлер кабинети менен биргеликте реформалар иштелип чыгып, көбүнчө Улуттук өнүктүрүү стратегиясына интеграцияланат. Баалоолор боюнча, структуралык реформаларды ишке ашыруу Борбор Азия менен Кавказ аймагында экономикалык өсүштү жылына 2,5%га чейин көбөйтө алат.
Кызматташуунун тарыхы жана МВФтин артыкчылыктары
МВФтин Кыргызстанга көрсөткөн баштапкы колдоосу өлкөнү рыноктук экономикага өткөрүүгө, улуттук валютаны киргизүүгө жана көз карандысыз каржы тутумун түзүүгө багытталган. Фонддун каржылык жардамы өлкөгө оор мезгилден өтүп, туруктуулукту сактоого жардам берген, ал эми насыялар мамлекеттик башкарууну, салык тутумун, казына системасын өнүктүрүүдө жана макроэкономиканы чыңдоодо негизги роль ойногон.
Бүгүн МВФ IV-статья боюнча консультация, техникалык колдоо жана адистерди окутуу аркылуу жардам берип келет. Бул жардамдар мамлекеттик каржыны башкаруу, мамлекеттик ишканаларды реформалоо, макроэкономикалык статистика, банк секторуна көзөмөл жана акча-кредит саясатын иштеп чыгуу сыяктуу тармактарды камтыйт. Азыркы этаптын негизги өзгөчөлүгү — туруктуулукту жана тышкы шокторго, дүйнөлүк конъюнктура менен геосаясий тобокелдиктерге даярдыкты камсыз кылуу.
Башкы реформалар жана жетишкендиктер
МВФ менен көп жылдык кызматташуунун алкагында Кыргызстан масштабдуу структуралык реформаларды жүзөгө ашырды. Башкы жетишкендиктерге валюталык либерализация, бюджеттик процессти жакшыртуу, мамлекеттик каржынын жаңы моделине өтүү жана мамлекеттик карызды башкарууну ачык-айкын кылуу кирет. Макроэкономикалык статистиканын сапатын жогорулатууга өзгөчө көңүл бурулуп, бул инвесторлордун ишенимин күчөтүп, өлкөнүн карыз жүгүн азайтууга өбөлгө түздү.
Структуралык реформалар этап-этабы менен жүргүзүлүп, өкмөт менен макулдашылып келген. Башкы багыттар – коррупцияга каршы күрөш, ишкерлик чөйрөнү өнүктүрүү, мамлекеттик ишканалардын ишин жакшыртуу жана салык саясатын жаңылоо болгон. Фонддун финансылык программалары 10 жылга чейин жеңилдетилген мөөнөткө насыяларды берип, макроэкономикалык туруктуулукту колдоп келген, ал эми шарттарды ийгиликтүү аткарган учурда тышкы инвесторлор менен эл аралык донорлордун ишеними арткан.
Учурдагы чакырыктар жана өнүгүү келечеги
Глобалдык туруксуздук менен тышкы чакырыктарга карабастан, Кыргызстандын экономикасы туруктуу өсүүдө. МВФтин маалыматына ылайык, акыркы жылдары ИДПнын орточо өсүшү 9%га жетти, ал эми инфляция бир цифралуу деңгээлге түштү. Өлкө үчүн негизги тобокелдиктер – инфляциянын тездеиши, тышкы карыздын көбөйүшү, ири инфраструктуралык долбоорлордон улам бюджеттик дефицитке өтүү жана РФке каршы санкциялар фонундагы геосаясий белгисиздик.
Экономикалык өсүштүн темпин сактоо жана туруктуулукту камсыз кылуу үчүн МВФ Кыргызстанга структуралык реформаларды улантууну, антимонополдук саясатты өнүктүрүүнү, эмгек рыногун ийкемдүү кылууну, энергетика, инфраструктура жана социалдык коргоо системасына инвестициялоону сунуштайт. Бул сунуштарды аткаруу инклюзивдүү өсүшкө, өлкөнүн аймактык жана дүйнөлүк аренадагы позициясын бекемдөөгө өбөлгө болот.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, жумуш менен камсыз болгон жарандар үчүн акысыз медициналык кызматтар.