АКШда жүргүзүлгөн кеңири масштабдагы жаңы изилдөө балдар үчүн арналган эртең мененки даяр кашалар акыркы 13 жылда кыйла өзгөргөнүн көрсөттү. Изилдөө көрсөткөндөй, мындай продукциялар таттуу болуп, ошол эле учурда пайдалуу заттардын көлөмү кескин кыскарган. Изилдөөгө 5тен 12 жашка чейинки балдарга багытталган 1200 жаңы жана кайра иштелип чыккан продукт киргизилип, алардын курамы 2010-жылдан 2023-жылга чейин талданган.
Бул тууралуу «InoZpress» шилтеме берүү менен билдирди Science Alert
Жалпысынан алып караганда, таттуулук, туздуулук жана майлуулук көрсөткүчтөрү жогорулаган, ал эми протеин менен була азайган. Мындай өзгөрүүлөр балдардын салмагын көзөмөлдөөнү татаалдатат жана жүрөк-кан тамыр системасына келечекте терс таасирин тийгизиши мүмкүн. Ошол эле учурда, АКШда мындай азыктар үчүн атайын тамактануу стандарттары киргизиле элек.
Курамдагы өзгөрүүлөрдүн статистикасы
2010-жылы бир порцияда орточо 10,28 грамм шекер болсо, 2023-жылга карата бул көрсөткүч 11,40 граммга жеткен. Бул бир күндө сунушталган шекер чегинин дээрлик жарымын түзөт. Туздун көлөмү 156 мгдан 206 мгга чейин жогорулаган. Май да 33,6% көбөйгөн. Ошол эле учурда протеин менен клетчатканын деңгээли төмөндөгөн.
Изилдөөгө жаңы чыгарылган гана эмес, кайра брендделген же калыбына келтирилген продукциялар да киргизилген. Бардык маалыматтар ачык маалымат базаларынан алынган жана лабораториялык анализдер менен тастыкталган. Бул тенденциялар азыктын курамындагы системалуу өзгөрүүлөрдү айгинелеп турат.
Даамга артыкчылык берип, пайдалуулукту унутушууда
Кашалар бара-бара пайдалуу азыктан көрө таттуу же туздуу закускаларга окшошуп баратат. Көпчүлүк таңгактарда «ден соолукка пайдалуу» деген жазуулар болсо да, бул билдирүүлөр азыктын реалдуу курамы менен дал келбейт. Мультфильм каармандарынын сүрөттөрү жана жарнамалык ураандар ата-энелерди туура эмес тандоо жасоого түртөт.
Мындай маркетинг натыйжасында балдар таттуу даамга көнүп, азыктык маданият туура калыптанбай калат. Изилдөөнүн жыйынтыгында, көпчүлүк продукциялар азыктык наркы боюнча сунуштарга жооп бербей турганы далилденди. Натыйжада, ата-энелер үчүн туура тандоо жасоо кыйла татаалдашат.
Эрежелер жоктугу жана анын кесепеттери
АКШда даяр кашалар үчүн атайын шекер, туз же май боюнча чектөөлөр жок. «Пайдалуу» деген белгилердин колдонулушу жөнгө салынганы менен, өндүрүүчүлөргө каршы ачык чектөө коюлган эмес. Бул эрежелердин жоктугу азыктын курамын көзөмөлсүз калтырып, балдардын саламаттыгына коркунуч жаратууда.
АКШда ар бешинчи бала ашыкча салмактан жабыркайт. Бул көрсөткүч жыл сайын өсүүдө. Мындай шартта, балдар көп керектеген даяр азыктардын курамын көзөмөлдөө өзгөчө мааниге ээ. Изилдөө авторлору бул маселени коомдук саламаттык үчүн өтө маанилүү деп эсептешет.
Ата-энелер үчүн эскертүү жана практикалык мааниси
Көпчүлүк үй-бүлөлөр эртең мененки тамакка даяр кашаларды колдонушат. Бирок изилдөө көрсөткөндөй, бул азыктар пайдалуу азык болуудан алыстап, шекерге бай таттуу кошумчаларга айланып барат. Бул балдардын зат алмашуусуна жана салмагына терс таасирин тийгизет.
Эртең менен шекерге бай азыкты колдонуу баланын организмин тез көмүрсуларга көз каранды кылып, күн бою кант деңгээлинин өзгөрүшүнө алып келет. Бул жагдай гипогликемия, тез чарчоо жана азыктык көз карандылык сыяктуу көйгөйлөргө себеп болушу мүмкүн. Айрыкча, эгерде бала жетиштүү кыймылда болбосо жана калганы менен тең салмактуу тамактанбаса, бул кесепет көбөйөт.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, косметикалык каражаттарда рак жараткан заттар табылды.
