Көпчүлүк адамдар таттуу суусундуктарды зыянсыз ырахат катары кабыл алып, алардын ден соолукка тийгизген жашыруун коркунучтары тууралуу ойлонушпайт. Бирок америкалык окумуштуулардын жаңы изилдөөсү бул көрүнүшкө башкача көз караш менен кароого түрткү берет. Бул жерде сөз жөн гана тиш кариеси же ашыкча салмак жөнүндө эмес — изилдөөчүлөр таттуу суусундуктарды керектөө менен ооз көңдөйүнүн рагынын өсүп жаткан учурларынын ортосунда тынчсыздандырган байланышты аныкташты, айрыкча аялдардын арасында.
Бул тууралуу «InoZpress» шилтеме берүү менен билдирди Science Alert
Вашингтон университетинин адистери 30 жыл ичинде байкоо жүргүзүлгөн 160 миңден ашык аялдардын тамактануу тууралуу маалыматтарын изилдешти. Алардын ичинен 124 аялда ооз көңдөйүнүн рагы аныкталган. Күн сайын жок дегенде бир таттуу суусундук ичкен аялдарда бул ооруга чалдыгуу мүмкүнчүлүгү, айына бир ирет гана ичкендерге салыштырмалуу дээрлик беш эсе жогору болгон.
Бөтөлкөдөгү көрүнбөгөн коркунуч
Изилдөө көрсөткөндөй, бул кооптуу тенденция тамеки чекпеген жана спирт ичимдигин ичпеген аялдарда да байкалган. Башкача айтканда, күн сайын таттуу суусундук ичкен, бирок башкача зыяндуу адаттары жок аялдарда да ооз рагынын коркунучу беш жарым эсеге чейин өскөн. Бул факт өзгөчө кооптонууга түрткү берет, анткени коомчулукта кант азыркыга чейин рак оорулары менен түздөн-түз байланышта деп эсептелбейт.
Изилдөөнүн көлөмү жана узактыгы бул корутундулардын статистикалык маанилүүлүгүн тастыктайт. Бирок бул эксперимент эмес, байкоо изилдөөсү болгондуктан, окумуштуулар себеп менен натыйжанын түздөн-түз байланышы жөнүндө так айта албайт. Ошентсе да, кайталанган далилдер бул байланыштын олуттуу экенин көрсөтүп турат.
Диетанын иммундук системага тийгизген таасири
Акыркы жылдары рак оорусу традициялык тобокелдик тобуна кирбеген адамдардын арасында да көбөйүүдө. Окумуштуулар бул көрүнүштү түшүндүрүү үчүн жаңы себептерди издеп жатышат. Алардын бири — батыш стилиндеги тамактануу маданияты. Мында көп өлчөмдө кант, каныккан майлар жана кайра иштетилген азыктар колдонулат, бул иммундук системада өнөкөт сезгенүү жараянын жаратат.
Күндөн-күнгө көп өлчөмдө кант колдонуу организмдин иммундук жоопторун өзгөртүп, кээде клеткалардын өзүнө каршы чабуул жасалуусуна алып келет. Бул абал клеткалык деңгээлде туруктуу стрессти жаратат жана нормалдуу регенерация процессинин бузулушуна түрткү берет, бул болсо рак клеткаларынын пайда болушуна шарт түзүшү мүмкүн.
Эмне үчүн аялдар негизги изилдөө тобу болуп тандалды
Изилдөө аялдар менен гана жүргүзүлгөн жана бул атайылап жасалган. Акыркы мезгилде ооз көңдөйүнүн рагы аялдарда көбөйүп жатканы байкалууда, алардын арасында тамеки чекпеген жана спирт ичпегендер көп. Бул башка факторлордун — мисалы, тамактануунун таасирин көрсөтүп турат. Ошондой эле аялдар эркектерге салыштырмалуу таттуу жана газдалган суусундуктарды көп ичишет, бул да аларды изилдөөнүн борборуна айлантты.
Бул изилдөө түздөн-түз эркектерди камтыбаса да, адистер мындай себептер башка топторго да тиешелүү болушу мүмкүн экенин белгилешет. Ошондуктан кеңири масштабдагы кошумча изилдөөлөр талап кылынат, алар эки жыныстын өкүлдөрүн да камтуусу керек.
Келечектеги илимий изилдөөлөрдүн мааниси
Бул илимий ачылышка байланыштуу, окумуштуулар адам ден соолугуна суусундуктардын тийгизген таасирин кайрадан баалоого чакырышат. Айрыкча көңүл буруу керек болгон маселе — жасалма таттуулары бар суусундуктардын коопсуздугу. Азыр көпчүлүк адамдар канттан баш тартып, анын ордуна алмаштыргычтарды колдонушууда, бирок бул заттардын узак мөөнөттүү таасири азырынча жетиштүү деңгээлде изилдене элек.
Адистер изилдөөнүн ыкмасын жана маалыматтарды терең талдоону жогору баалашат. Ошол эле учурда, алар бул тыянактарды тастыктоо жана башка өлкөлөрдө, башка калк катмарларында кайталанган байкоолорду жүргүзүү зарылдыгын белгилешет. Ошондо гана бул коркунучтуу байланыш толук ырасталат.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, эмне үчүн өспүрүм кыздарда депрессия көбүрөөк кездешет.
