Тил дайыма өзгөрүп турат, бирок акыркы ондогон жылдарда бул процесс интернет жана социалдык тармактардын таасиринен улам кыйла тездеди. Бул тууралуу Psychology Today басылмасы жаңы изилдөөлөргө таянып баяндайт. Авторлор онлайн-коммуникация жаңы сөз айкаштарын жаратып, социалдык медиа алардын таралышын тездете турганын белгилешет, жазат InoZpress.
2025-жылдын жайында чыккан эки китеп тилдин эволюциясына эки башка көз карашты сунуштайт. Бирөөсү өткөнгө кайрылып, эмодзинин тарыхын изилдесе, экинчиси блогерлердин, алгоритмдердин жана жаңы коддордун таасиринде түзүлүп жаткан келечекти карайт. Бул эмгектер онлайн дүйнө тил өзгөрүүлөрүнүн башкы кыймылдаткычына айланганын түшүнүүгө жардам берет.
Эмодзи: машинкадагы белгилерден «эмоджигеддонго» чейин
Шотландиялык автор Кит Хьюстон Face with Tears of Joy: A Natural History of Emoji аттуу китебинде эмодзинин келип чыгышы менен өнүгүшүн изилдейт. Ал XIX кылымдын аягындагы «машинка искусствосунан» баштап, биринчи «эмотикондордун» жаралышы жана символдордун кеңейген каталогуна чейин жолду сүрөттөйт.
Бүгүнкү күндө Unicode стандарты дээрлик 4000 пиктограмманы камтыйт жана автор белгилегендей, бул байлыктын өзү көйгөй жаратууда. Жалпы түшүнүктүн жоктугу түшүнүксүздүктөргө алып келсе, тери өңдөрүнөн баштап сейрек кездешкен объектилерге чейинки көп түрдүүлүк «эмоджигеддон» деп аталган кризиске түртүшү мүмкүн. Ошого карабастан, эмодзилер санариптик маданияттын ажырагыс бөлүгүнө айланды.
Алгоспик: алгоритмдер интернеттеги сүйлөө маданиятын кандайча өзгөртүүдө
Америкалык изилдөөчү Адам Алексич Algospeak: How Social Media Is Transforming the Future of Language китебинде социалдык тармак колдонуучулары модерация алгоритмдерин айланып өтүү үчүн жаңы коддорду кантип жаратып жатканын түшүндүрөт. Тыюу салынган сөздөр «unalive» же «seggs» сыяктуу өзгөртүлгөн формалар менен алмаштырылып, бул «Whac-A-Mole» деп аталган лингвистикалык оюнду жаратат.
Автор интернет-сленгдин көрүнүштөрүн да талдайт — «инцел» тилинен баштап медианын таасиринен өзгөргөн айтылыш өзгөчөлүктөрүнө чейин. Адистердин айтымында, бул жөн гана фильтрлерди айланып өтүү эмес, колдонуучулар менен алгоритмдердин ортосундагы «лингвистикалык жарыш», ал жаңы сөз айкаштарын жана тренддерди тынымсыз жаратып турат.
Онлайн тилинин өзгөрмөлүүлүгү жана алсыздыгы
Санариптик чөйрөдөгү тилдин өзгөчөлүгү — анын туруксуздугунда. Алексич китебин жазып жаткан учурда эле көптөгөн сленг мисалдары эскирип калганын моюнга алат. Бул учурдагы онлайн тилин изилдөөнү кыйын жана кыска мөөнөттүү ишке айландырат.
Гретхен МакКаллох 2019-жылы чыккан Because Internet аттуу китебинде интернет тили тез эскирерин белгилеп, бүгүн актуалдуу көрүнгөн нерселер эртең тарыхый артефактка айланып каларын жазган. Ушул өзгөрмөлүүлүк санариптик тилди өзгөчө жана ошол эле учурда аялуу кылууда.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, эмне үчүн жөнөкөй билдирүү досуңуз үчүн ойлогондон да маанилүү.
