Флорида университетинин окумуштуулары салттуу опиоиддик дары-дармектерге караганда кыйла коопсуз болуучу жаңы кошулманы иштеп чыгышты. Бул препарат организмдеги дельта-опиоид рецепторлорун бутага алуу менен, көз карандылык жана дем алуу бузулушу сыяктуу терс таасирлерсиз ооруну басаңдатууга жардам берет. Бул жаңылык өнөкөт оорудан жабыркагандар үчүн олуттуу өзгөрүү алып келиши мүмкүн.
Об этом сообщает «КТРК» со ссылкой на SciTechDaily
Бул дарыны иштеп чыгуу – фармакология тармагындагы олуттуу кадам. Анткени бул ыкма салттуу дарылардан айырмаланып, эң чоң коркунуч жараткан рецепторлордун ордуна башка ыкманы сунуштайт. Учурдагы көпчүлүк анальгетиктер мю-рецепторлорду активдештирет, бул ооруну басаңдатса да, кошумча терс таасирлерди алып келет. Жаңы ыкма дельта-рецепторлорго багытталган.
Жаңы дары кандай иштейт
Nature Communications журналында жарыяланган изилдөөгө ылайык, бул кошулма организмдеги дельта-рецепторлорду тандалма түрдө активдештирет. Алар болуу аркылуу оорунун мээге жеткенге чейинки сигналдарын токтотот. Мю-рецепторлордон айырмаланып, дельта-рецепторлор дем алуу функциясына таасир бербейт жана көз карандылык жаратпайт.
Изилдөө көрсөткөндөй, бул дары лабораториялык жаныбарларга ооруну жеңилдетүүдө эффективдүү болгон, ошол эле учурда опиоиддик терс таасирлер байкалган эмес. Мындай натыйжа дарыны жогорку деңгээлде коопсуз деп эсептөөгө негиз берет жана аны башка ооруларды дарылоодо да колдонууга жол ачат.
Дельта-рецепторлор эмне үчүн мурда колдонулган эмес
Дельта-рецепторлор потенциалы жогору болгонуна карабай, аларды активдештирүү айрым учурларда тырышууларды жаратканы үчүн клиникада колдонулбай келген. Бирок изилдөөчүлөр рецептордун так бир бөлүгүнө таасир берген молекуланы иштеп чыгышкан. Бул ыкма менен кооптуу реакциялар пайда болбой, максаттуу терапия ишке ашат.
Бул молекула рецепторду толук эмес – жарым-жартылай активдештирет, бул болсо терс таасирлерди төмөндөтүп, ошол эле учурда ооруну басаңдатууну камсыз кылат. Бул структуралык өзгөчөлүктү түшүнүү дарыны коопсуз жана натыйжалуу кылып түзүүгө жардам берди.
Өнөкөт оору – глобалдык көйгөй
АКШнын Ооруларды көзөмөлдөө борборунун маалыматы боюнча, 2023-жылы ар бир төртүнчү чоң адам өнөкөт оорудан жабыркаган. Алардын ар бири күнүмдүк турмушунда кыйналып, ишке жөндөмдүүлүгү төмөндөйт. Жыл сайын бул көйгөйдөн улам экономика 600 миллиард доллардан ашуун чыгым тартат.
Калктын картаюусу, кыймыл-аракет ооруларынын кеңири жайылышы жана эффективдүү дарылоонун жоктугу жагдайды оорлотот. Эгер коопсуз жана натыйжалуу дарылар иштелип чыкса, бул миңдеген бейтаптардын жашоо сапатын жакшыртат жана саламаттык сактоо чыгымдарын азайтат.
Илимий келечек жана жаңы мүмкүнчүлүктөр
Флорида университети Вашингтон университети жана Түштүк Калифорния университети менен биргеликте үч жылдан ашык убакыттан бери опиоиддик рецепторлорду изилдеп келүүдө. Алар бул багытта жаңы молекуланы иштеп чыгып, келечекте аны клиникалык колдонууга өткөрүү үчүн кошумча сыноолорду пландашууда.
Бул ыкма келечекте жүрөк-кан тамыр ооруларын, кан басымды жана башка рецепторлор менен байланышкан ооруларды да дарылоодо колдонулушу мүмкүн. Эгер клиникалык сыноолор ийгиликтүү өтсө, бул дары тарыхтагы эң коопсуз анальгетиктердин бири болуп калышы мүмкүн.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, окумуштуулар рак клеткаларынын өсүшүнүн сырын ачышты.