Массачусетс университетинин Амхерст кампусунун инженерлери жандуу мээ клеткалары менен түз байланышууга жөндөмдүү жасалма нейрон жаратышты. Бул тууралуу SciTechDaily басылмасы билдирди. Иштеп чыгуунун негизинде электр энергиясын өндүргөн бактериялардан алынган белок наножиптер жатат, ал эми жаңы технология биокомпьютерлерди энергияны үнөмдүү кылып түзүүгө жол ачышы мүмкүн, жазат InoZpress.
Изилдөөнүн негизги жетишкендиги — жасалма нейрондун өтө төмөн чыңалуу режиминде иштөө мүмкүнчүлүгү. Бул көрсөткүч адам мээсиндеги табигый электр сигналдарына окшош, ошондуктан аппарат жандуу нейрондор менен түз байланышта болуп, аларды зыянга учуратпайт. Ушундайча жаңы ачылыш биологиялык деңгээлде «организм менен сүйлөшө алган» электрондук системаларды түзүү мүмкүнчүлүгүн ачат.
Жаңы муундагы жасалма нейрон кантип иштейт
Жаңы элемент чыныгы мээ клеткаларына мүнөздүү электр импульстарды кайталайт. Мурдагы жасалма нейрондор жандуу ткандар менен байланышуу үчүн өтө жогору чыңалууну талап кылган, ошондуктан алар биологиялык структураларга түз туташа алган эмес. Массачусетстеги окумуштуулар иштеп чыккан прототип болгону 0,1 вольт менен иштейт — бул адамдын нерв системасындагы электр толкунунун деңгээлине барабар.
Мындай инновация электрондук жабдууларды чакан, натыйжалуу жана «акылдуу» кылууга шарт түзөт. Жакынкы келечекте мындай нейрондор медициналык импланттарда, протездерде же ден соолукту көзөмөлдөөчү сенсорлордо колдонулушу мүмкүн. Алар адамдын нерв сигналдарына дароо жооп берип, кошумча күчөткүчтөрдү талап кылбайт.
Электр өндүрүүчү бактериялар — ачылыштын негизи
Технологиянын жүрөгү — электр энергиясын бөлүп чыгара алган Geobacter sulfurreducens бактериясынан синтезделген белок наножиптери. Бул микроорганизмдер буга чейин биоэлектр пленкаларды, ооруларды аныктоочу «электрондук мурундарды» жана абадан энергия өндүрүүчү түзүлүштөрдү жаратууда колдонулган.
Эми ошол эле наножиптер жасалма нейрондордо колдонулууда. Алар энергияны аз талап кылып, өткөрүмдүүлүгү жогору жана жандуу ткандар менен шайкеш келет. Ушундай өзгөчөлүктөрдүн айкалышы биология менен технологиянын мүмкүнчүлүктөрүн бириктирген жаңы биоинженердик доорду баштайт.
Келечектеги энергияны үнөмдүү технологиялар
Окумуштуулардын айтымында, адамдын мээси чоң көлөмдөгү маалыматты болгону 20 ватт энергия менен иштетет, ал эми ири тил моделдери сыяктуу жасалма интеллект системаларына 1 мегаватттан ашык электр кубаты талап кылынат. Жаңы биологиялык негиздеги нейрондор бул айырмачылыкты кыскартып, энергияны пайдаланууну жаратылыш деңгээлине жакындатат.
Мындай изилдөөлөр жандуу клеткалар менен электрониканы бириктирген гибриддик системаларды жаратууга түрткү болушу мүмкүн. Алардын негизинде адамдын мээси менен түз байланышып, медициналык жабдууларды башкарган жана организмдин сигналдарын окуган жаңы нейроинтерфейстер иштелип чыгат.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, жасалма интеллект кантип куш таануу илимин өзгөртүп жатат.