Жогорку Кеңештин Эл аралык иштер, коргонуу, коопсуздук жана миграция боюнча комитетинин жыйынында депутат Арсланбек Малиев Кыргыз Республикасын Бириккен Улуттар Уюму сыяктуу эл аралык уюмдарда «Кыргызстан» деп эмес, расмий түрдө «Кыргыз Республикасы» же «Kyrgyz Republic» деп атаган туура болорун билдирди.
Бул тууралуу «InoZpress» шилтеме берүү менен билдирди 24.kg
Анын айтымында, «стан» деген мүчө дүйнөлүк коомчулукта терс түшүнүк жаратып, өлкөнүн эл аралык аброюна көлөкө түшүрөт. Депутат бул маселени буга чейин мамлекет башчысы менен да талкуулагандыгын айтып, президент бул пикирге макул болгонун белгиледи. Малиев эл аралык деңгээлде өлкөнүн аты расмий түрдө колдонулушу керек экенин баса белгиледи.
Суффикстин тегерегиндеги пикирлер
Депутат Малиевдин билдирүүсүндө айтылгандай, «стан» деген сөз айрым мамлекеттердин аталышында, өзгөчө согуш жана туруксуздуктун символу катары кабыл алынган Афганистан, Пакистан же Белуджистан өңдүү өлкөлөр менен байланыштырылат. Ушундай салыштыруулар Кыргызстан тууралуу туура эмес ой жаратат деген пикир айтылды.
Анын билдирүүсүнө ылайык, эл аралык маалымат каражаттарында да дал ушундай өңүттөгү образ калыптанып жатат. Ушундан улам расмий делегациялар жана өкүлдөр чет мамлекеттерде жана эл аралык уюмдарда өлкөнү «Кыргыз Республикасы» деген толук аталышта көрсөтүшү керектиги сунушталды.
БУУдагы Кыргызстандын туруктуу өкүлүнүн жообу
Кыргыз Республикасынын Бириккен Улуттар Уюмундагы туруктуу өкүлү Аида Касымалиева депутаттын сунушун угуп, бул сунушту эске аларын билдирди. Ошол эле жыйында 2023–2025-жылдар аралыгындагы туруктуу өкүлчүлүктүн ишмердүүлүгү боюнча отчет угулуп, депутаттар тарабынан колдоого алынды.
Касымалиева маселени кеңири изилдөөгө даяр экенин айтып, эл аралык деңгээлде өлкөнүн атын кандай колдонуу зарылдыгы боюнча белгилүү эрежелер жана протоколдор бар экенин эске салды. Бул сунуш дипломатиялык чөйрөдө кандай кабыл алынаарын жана техникалык жактан канчалык мүмкүн экенин талдоого алуу керектигин белгилешти.
Эл аралык тажрыйба жана аталыш маселеси
Көптөгөн мамлекеттер эл аралык уюмдарда расмий толук аталышын колдонушат. Кыскача же эл арасында кеңири колдонулган аталыштар расмий эмес документтерде гана кездешет. Кыргызстан да Конституцияда көрсөтүлгөндөй, «Кыргыз Республикасы» деген расмий аталышты колдоно алат, бирок бул процессти эл аралык деңгээлде бирдиктүү кылуу үчүн атайын чечим жана демилгелер талап кылынат.
Депутаттын сунушу эл аралык имиджге таасир этүүчү фактор катары каралып, өлкөнүн аталышын стандартташтыруу зарылдыгы айтылды. Бирок бул маселени ишке ашыруу үчүн кеңири эксперттик жана укуктук талдоо зарыл экендиги да белгилүү болду.
Өлкөдөгү пикирлер жана талкуулар
Маселе коомчулукта жана парламент ичинде түрдүү пикирлерди жаратты. Айрым эл өкүлдөрү депутаттын сезимдерине түшүнүү менен карап, сунушту колдосо, башкалары мындай демилге учурда артыкбаш деген көз карашта болушту. Ошентсе да, сунуш расмий чечимге айланган жок, бирок талкуу уланат деп күтүлүүдө.
Учурда Кыргыз Республикасы эл аралык уюмдарда, анын ичинде БУУда дагы эле «Кыргызстан» деген ат менен катышып келет. Демек, аталышты өзгөртүү маселеси азырынча сунуш жана пикир катары гана каралууда.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, илимпоздор чума үч пандемияны кантип аман өткөнүн аныкташты.
