Көлөмдүү изилдөөнүн жыйынтыктары
Жаңы илимий изилдөө аялдардын айыз цикли алардын когнитивдик жөндөмдүүлүктөрүнө таасир этет деген мифти четке какты. Мельбурн университетинин илимпоздору 100дөн ашык илимий макалаларды талдап чыгышкан. Бул изилдөөгө ар кайсы курактагы 4000ге жакын аял катышкан. Алардын көңүл буруу, интеллект, эс тутум жана мейкиндикте ой жүгүртүүсү текшерилген. Натыйжада, айыз циклинин фазаларына жараша мээнин ишинде олуттуу өзгөрүүлөр болбой тургандыгы аныкталды.
Бул тууралуу «InoZpress» шилтеме берүү менен билдирди Science Alert
Изилдөөнүн авторлору белгилешкендей, когнитивдик тесттерде табылган айырмачылыктар өтө эле аз жана туруксуз болгондуктан, алар айыздын аялдардын интеллектуалдык жөндөмүнө таасири бар деп айтууга негиз бере алган жок. Бул жыйынтыктар кадимки, оорулар жана башка көйгөйлөр жок болгон айыз циклине гана тиешелүү. Демек, аялдардын саламаттыгына байланыштуу дагы бир жаңылыш пикир илимий жактан жокко чыгарылды.
Гормондор жана когнитивдик функциялар
Эстроген жана прогестерон сыяктуу гормондордун деңгээли айыз цикли учурунда өзгөрүп турары белгилүү. Бул гормондор организмдин бардык системаларына, анын ичинде нерв системасына да таасир этет. Буга чейин бул өзгөрүүлөр когнитивдик жөндөмгө таасир этиши мүмкүн деген ой болгон. Бирок жүргүзүлгөн изилдөө мындай байланыш жок экенин көрсөттү. Гормондордун деңгээлинин өзгөрүшү мээнин иштешине олуттуу таасир этүү үчүн өтө эле аз болуп чыкты.
Илимпоздор аялдардын мээси гормоналдык өзгөрүүлөргө көнүп, адаптацияланышы мүмкүн экенин белгилешти. Балким, аялдар бул өзгөрүүлөрдү физиологиялык деңгээлде компенсациялай алышат. Бул эске тутум, көңүл буруу же ой жүгүртүү тесттеринде олуттуу айырмачылыктардын жоктугун түшүндүрөт. Ошондой эле гормоналдык өзгөрүүлөргө болгон реакциялар ар бир аялда ар башка болгондуктан, жалпыланган жыйынтыкка таасир этпеши мүмкүн.
Мифтердин карьерага таасири
Илимпоздор айыз учурунда аялдардын интеллекти төмөндөйт деген жаңылыш түшүнүк аялдарга дискриминациялык мамилени жаратышы мүмкүн экенин белгилешет. Мындай мифтер стереотиптерди пайда кылып, аялдардын билим алууга жана карьера курууга болгон мүмкүнчүлүктөрүн чектейт. Илимий далилдер жок болгонуна карабастан, мындай ой-пикирлер дагы эле кеңири тараган. Бул аялдардын жөндөмүнө болгон негизсиз шектенүүлөрдү пайда кылат жана алардын карьералык өсүшүнө терс таасирин тийгизет.
Биз буга чейин жазганыбызды эскертебиз, как жашап 100 жаштан ашып жашоого болот.
